शिक्षा - सुभाषितम् #04

« Previous Home Next »

व्यसनानन्तरं सौख्यं स्वल्पमप्यधिकं भवेत् ।
काषायरसमासाद्य स्वाद्वतीवाम्बु विन्दते ॥

पदविभागः च प्रतिपदार्थम् | अन्वयविश्लेषणम् | अन्वयः च तात्पर्यम्

Go Top

पदविभागः	विवरणम्	प्रतिपदार्थम्
व्यसनानतरम्	व्यसन + अनन्तरम् / अव्ययम् पदविवरणम् :- वि + अस् + ल्युट् = व्यसन / नपुं अनन्तरम् (अव्ययम्) समासविवरणम् :- [षष्ठीतत्पुरूषसमासः] व्यसनस्य अनन्तरम् = व्यसनानन्तरम्	after a sad event / after experiencing sorrow
सौख्यम्	सौख्य / नपुं / प्र.वि / ए.व पदविवरणम् :- सुख + ष्यञ् = सौख्य / नपुं	comfort
स्वल्पम्	स्वल्प / नपुं / प्र.वि / ए.व	little
अपि	अव्ययम्	also
अधिकम्	अव्ययम्	more
भवेत्	भू + विधिलिङ् / प्र.पु / ए.व	be
काषायरसम्	काषायरस / पुं / द्वि.वि / ए.व	astringent flavour (eg. Gooseberry)
आसाद्य	आसाद्य / अव्ययम् पदविवरणम् :- आङ् + सद् + ल्यप् = आसद्य or आसाद्य / अव्ययम्	after tasting
स्वादु	स्वादु / नपुं / द्वि.वि / ए.व	sweet
अतीव	अव्ययम्	very
अम्बु	अम्बु / नपुं / प्र.वि / ए.व	water
विन्दते	विद् + लट् / प्र.पु / ब.व	feels

Go Top

अन्वयः (Prose order)	तात्पर्यम् (Purport)
(यथा) काषायरसम् आसाद्य अम्बु अतीव स्वादु विन्दते, (तथा) व्यसनानन्तरं स्वल्पं सौख्यम् अपि अधिकं भवेत् ।	(Just as), after tasting astringent flavour the water tastes very sweet, (similarly), after experiencing sorrow even a little comfort seems big.

« Previous Home Next »