शिक्षा - सूक्तिः #05
धर्मं जिज्ञासमानानां प्रमाणं परमं श्रुतिः ।
| पदविभागः | पदविवर्णम् | प्रतिपदार्थम् |
|---|---|---|
| धर्मम् |
धर्म / नपुं / द्वि.वि / ए.व धातुविवरणम् :- धृ [धृञ् धारणे ; भ्वादिः ; उभयपदी ; द्विकर्मकः ; अनिट्] (to wear, to support, to possess, to hold) पदविवरणम् :- धृ + मन् (उणादिः 1.137) = धर्म / पुं & नपुं (-मः-मं) ( ध्रियते लोकोऽनेन, धरति लोकं वा इति धर्मः । ) (= virtue, moral and religious merit) |
(object) virtue, moral and religious merit |
| जिज्ञासमानानाम् |
जिज्ञासमान / पुं / ष.वि / ब.च धातुविवरणम् :- ज्ञा [ज्ञा अवबोधने ; क्र्यादिः ; परस्मैपदी ; सकर्मकः ; अनिट्] (to know, to realize, to understand) पदविवरणम् :- ज्ञा + सन् = जिज्ञास [धातुः] (= to desire to know) जिज्ञास + शानच् = जिज्ञासमान / त्रि (-नः-ना-नं) (= desiring to know) |
of those desiring to know |
| प्रमाणम् |
प्रमाण / नपुं / द्वि.वि / ए.व धातुविवरणम् :- मा [मा माने ; अदादिः ; परस्मैपदी ; सकर्मकः ; अनिट्] (to measure, to weigh, to limit, to compare in size) पदविवरणम् :- प्र + मा + ल्युट् = प्रमाण / नपुं (-णं) (= authority, testimony) |
authoritative guide, that by which all is measured |
| परमम् | परम / नपुं / द्वि.वि / ए.व | ultimate, best, most excellent |
| श्रुतिः |
श्रुति / स्त्री / प्र.वि / ए.व धातुविवरणम् :- श्रु [श्रु श्रवणे ; भ्वादिः ; परस्मैपदी ; सकर्मकः ; अनिट्] (to hear, to listen) पदविवरणम् :- श्रु + क्तिन् = श्रुति / स्त्री (-तिः) (= that which is heard) |
Vedas (that which is heard) |
| विषयः | विवरणम् |
|---|---|
| अन्वयः | धर्मं जिज्ञासमानानां , श्रुतिः परमं प्रमाणं (अस्ति) । |
| Purport | For those desiring to know Dharma, Vedas are the ultimate authoritative guide. |
I think प्रमाण is प्रथमा विभक्ति । परम is विशेषण । Because, अस्ति is अकर्मक । It can't have कर्मकारक ।
ReplyDeleteThank you very much 🙏
DeleteYou are absolutely correct, and point is beautifully put across. I have corrected the post. Thank you again.
प्रमाण is प्र+मा+ल्युट् । Generally, अन ending is ल्युट् ।
ReplyDeleteघञ् प्रत्यय is always पुं लिङ्ग ।
Thank you very much 🙏
DeleteYou are absolutely correct again. I have corrected the post. Thank you again.