कोविदः - सूक्तिः #12

« Previous Home Next »

अवश्यमेव भोक्तव्यं कृतं कर्म शुभाशुभम् ।

पदविभागः च प्रतिपदार्थम् | अन्वयः च तात्पर्यम्

Go Top

पदविभागः	पदविवरणम्	प्रतिपदार्थम्
अवश्यम्	अवश्य / नपुं / द्वि.वि / ए.व धातुविवरणम् :- वश् [वशँ कान्तौ ; अदादिः ; परस्मैपदी ; सकर्मकः ; सेट्] (to wish, to long for, to desire) पदविवरणम् :- वश् + यत् = वश्य / नपुं (= submissive, obedient, yielding to) समासविवरणम् :- [नञ्तत्पुरुषसमासः] न वश्य = अवश्य (= necessary)	necessary
एव	एव / अव्ययम्	certainly
भोक्तव्यम्	भोक्तव्य / नपुं / द्वि.वि / ए.व धातुविवरणम् :- भुज् [भुजँ पालनाभ्यवहारयोः ; रुधादिः ; परस्मैपदी ; सकर्मकः ; अनिट्] (to protect, to preserve, to eat, to consume) पदविवरणम् :- भुज् + तव्यत् = भोक्तव्य / त्रि (-यः-या-यं) (= must be enjoyed)	must be enjoyed
कृतम्	कृत / नपुं / प्र.वि / ए.व धातुविवरणम् :- कृ [डुकृञ् करणे ; तनादिः ; उभयपदी ; सकर्मकः ; अनिट्] (to do, to act, to make) पदविवरणम् :- कृ + क्त = कृत / त्रि (-तः-ता-तं) (= done)	done
कर्म	कर्मन् / नपुं / प्र.वि / ए.व धातुविवरणम् :- कृ [डुकृञ् करणे ; तनादिः ; उभयपदी ; सकर्मकः ; अनिट्] (to do, to act, to make) पदविवरणम् :- कृ + मनिँन् = कर्मन् / नपुं (= action) कर्मन् / नपुं ए.व द्वि.व ब.व प्र.वि कर्म कर्मणी कर्माणि सं.प्र.वि कर्म / कर्मन् कर्मणी कर्माणि द्वि.वि कर्म कर्मणी कर्माणि तृ.वि कर्मणा कर्मभ्याम् कर्मभिः च.वि कर्मणे कर्मभ्याम् कर्मभ्यः प.वि कर्मणः कर्मभ्याम् कर्मभ्यः ष.वि कर्मणः कर्मणोः कर्मणाम् स.वि कर्मणि कर्मणोः कर्मसु	action
शुभाशुभम्	शुभाशुभ / नपुं / द्वि.वि / ए.व समासविवरणम् :- [समाहारद्वन्द्वसमासः] शुभं च अशुभं च अनयोः समाहारः = शुभाशुभम् (= a consolidation of auspicious and inauspicious)	a consolidation of auspicious and inauspicious

Go Top

विशयः	विवरणम्
अन्वयः	(अस्माभिः) कृतं कर्म शुभाशुभम् अवश्यम् एव भोक्तव्यम् (अस्ति) ।
तात्पर्यम्
Purport	The action performed, whether auspicious and inauspicious must, of necessity, be enjoyed.

« Previous Home Next »