कोविदः - सूक्तिः #07

« Previous Home Next »

यद्यदाचरति श्रेष्ठः तत्तदेवेतरो जनः ।

पदविभागः च प्रतिपदार्थम् | अन्वयः च तात्पर्यम्

Go Top

पदविभागः	पदविवरणम्	प्रतिपदार्थम्
यत्	यत् / नपुं / द्वि.वि / ए.व सन्धिविवरणम् :- यत् + यत् = य + (त् ⇒ द्) + यत् [जश्त्वसन्धिः ८.२.३९] = यद्यत् यद्यत् + आचरति = यद्य + (त् ⇒ द्) + आचरति [जश्त्वसन्धिः ८.२.३९] = यद्यदाचरति	what
यत्	यत् / नपुं / द्वि.वि / ए.व	what
आचरति	आङ् + चर् + कर्तरि लँट् / प्र.पु / ए.व धातुविवरणम् :- चर् [चरँ गतौ भक्षणे च ; भ्वादिः ; परस्मैपदी ; सकर्मकः ; सेट्] (to go, to walk, to eat, to graze)	does
श्रेष्ठः	श्रेष्ठ / पुं / प्र.वि / ए.व पदविवरणम् :- प्रशस्य + इष्ठन् = श्रेष्ठ / पुं (= most excellent, best)	most excellent, best (person)
तत्	तत् / नपुं / द्वि.वि / ए.व सन्धिविवरणम् :- तत् + तत् = त + (त् ⇒ द्) + तत् [जश्त्वसन्धिः ८.२.३९] = त + (द् ⇒ त्) + तत् [चर्त्वसन्धिः ८.४.५५] = तत्तत् तत्तत् + एव = तत्त + (त् ⇒ द्) + एव [जश्त्वसन्धिः ८.२.३९] = तत्तदेव तत्तदेव + इतरः = तत्तदेव् + (अ + इ ⇒ ए) + तरः [गुणसन्धिः ६.१.८७] = तत्तदेवेतरः तत्तदेवेतरः + जनः = तत्तदेवेतर् + अ + (: ⇒ उ) + जनः [विसर्ग-उकारादेशसन्धिः] = तत्तदेवेतर् + (अ + उ ⇒ ओ) + जनः [गुणसन्धिः ६.१.८७] = तत्तदेवेतरो जनः	that
तत्	तत् / नपुं / द्वि.वि / ए.व	that
एव	अव्ययम्	alone
इतरः	इतर / पुं / प्र.वि / ए.व	other
जनः	जन / पुं / प्र.वि / ए.व धातुविवरणम् :- जन् [जनीँ प्रादुर्भावे ; दिवादिः ; आत्मनेपदी ; अकर्मकः ; सेट्] (to be born, to become, to come to existence) पदविवरणम् :- जन् + अच् = जन / पुं (= people)	people

Go Top

विषयः	विवरणम्
अन्वयः	श्रेष्ठः (जनः) यत् यत् आचरति, इतरः जनः तत् तत् एव (आचरति) ।
तात्पर्यम्	उत्तमजनाः यथा करोति, तान् दृष्ट्वा तथा एव इतरे जनाः अनुकुर्वन्ति ।
Purport	Whatever action a great man performs, that alone other people follow.

« Previous Home Next »