आचार्य देवो भव । [ICSE IX]
चतुर्थः पाठः ⇒ आचार्य देवो भव
| आचार्य देवो भव । |
|---|
|
मानवः स्व-जीवने अनेकैः जनैः सह संसर्गं करोति । केषाञ्चित् जनानां संपर्केण जीवने महान् प्रभावः भवति । एतादृशाः महापुरुषाः
स्व-
सच्चारित्र्येण
सत् + चारित्र्येण
अनेकान् जनान् प्रभावितान् कुर्वन्ति । ते मानवत्वस्य सुन्दरं निदर्शनं भवन्ति । एते आदर्श-व्यक्तयः समाजे
नवीनेतिहासस्य
नवीन + इतिहासस्य
निर्माणं कुर्वन्ति । मानव-हिताय कृतः तेषाम् उपकारः
अविस्मरणीयः
न विस्मरणीयः
भवति ।
People, in their life, associate themselves with many people. In life, contact of some people brings great strength. Such great people, by their good conduct, make many people eminent. They are beautiful example / illustration of the quality of being human. These role models establish a new history in the society. The help done by them, for people's welfare, is unforgettable. Toggle for कठिन-शब्दानाम् अर्थाः ।
अध्यापकः एतेषु पुरुषेषु अन्यतमः । सः छात्राणाम् उत्तम-भविष्यं रचयति, उत्तम-राष्ट्र-नेतॄणां निर्माणं करोति । सः असम-शिलां अ-सम-शिलां न सम-शिलां तक्षणेन सुन्दर-मूर्तेः रूपं ददाति । अध्यापकः स्व-हितम् उपेक्ष्य छात्रान् बोधयितुं सदैव सदा + एव तत्परः भवति । एषः न केवलं पाठ्य-पुस्तकानि पाठयति किन्तु लौकिक-ज्ञानेन सह नैतिक-मूल्यानि अपि शिक्षयति । स्व-पुत्राः इव तेषां हित-चिन्तने सदा मग्नः भवति । Teacher is one among these (outstanding) people. He authors the good future of the students, establishes good leaders of the country. He gives a beautiful form of a statue to an uneven stone, with the sculpting tool. The teacher, having ignored his own welfare, is forever devoted to impart knowledge to the students. He not only teaches from the academic textbooks, but also teaches worthy morals with the worldly knowledge. Like his own children, he is always immersed in thoughts of their welfare. Toggle for कठिन-शब्दानाम् अर्थाः ।
मानव-जीवने विद्यायाः अतीव महत्त्वं वर्तते । आचार्यात् एव विद्या-प्राप्तिः साध्या भवति । सः बोधितव्यान् विषयान् सम्यक् विदित्वा छात्रान् बोधयति । अतः आचार्यः सर्वथा समादर-योग्यः सम् + आदर-योग्यः भवति । In life of humans, there exists high importance for education. Only from the teacher, knowledge acquisition is attainable. He, having known well the subject that ought to be taught, imparts knowledge to the students. Therefore, teacher is always (certainly) worthy of respect. Toggle for कठिन-शब्दानाम् अर्थाः ।
प्राचीनकाले भारतवर्षे गुरूणाम् आचार्याणां वा अतीव महत्त्वम् आसीत् । आचार्यः एव पर- ब्रह्मा ब्रह्मन् / पुं / प्र.वि / ए.व आसीत् यतः स एव सः + एव सद्विद्या सत् + विद्या = सद् + विद्या दत्त्वा सन्मार्गमुपदिशति सत् + मार्गम् + उपदिशति = सन् + मार्गम् + उपदिशति स्म। गुरुशिष्ययोः मध्ये मधुरं बान्धव्यमासीत् बान्धव्यम् + आसीत् । गुरुः स्व-शिष्येषु पुत्रवत् स्निह्यति स्म । तस्य शिष्यः स्वज्ञानस्य सदुपयोगमेव सत् + उपयोगम् + एव कुर्यात् इति गुरुः वाञ्छति स्म । एवम् आचार्यः स्वशिष्यस्य ज्ञानाञ्जनशलाकया ज्ञान + अञ्जन + शलाकया चक्षुरुन्मील्य चक्षुः + उन्मील्य = चक्षुर् + उन्मील्य तं सन्मार्गम् सत् + मार्गम् उपदिशति । In olden days, in India, profound greatness was there for the teachers. Teachers alone were the supreme Brahman, because he alone, having given the good education, used to show the right path. Between the teacher and the student a sweet bondage was there. The teacher used to be affectionate to the students, just like his own son. The teacher used to wish that his student would put his knowledge to good use only. In this way, the teacher having opened the eyes of his own students, with a needle coated with the ointment of knowledge, advices him the right path. Toggle for कठिन-शब्दानाम् अर्थाः ।
गुरवे सम्मानं देयम् इति शिष्यस्य आद्यं कर्तव्यम् । यः शिष्यः गुरवे गौरवं ददाति सः देवानुग्रहं देव + अनुग्रहं प्राप्य जीवने सुखं प्राप्नोति । गुरोः सेवयैव सेवया + एव ज्ञानप्राप्तिः संभवा । गुरोः कृपयैव कृपया + एव ऋषयो ऋषयः + महर्षयः = ऋषयो महर्षयः महर्षयः महा + ऋषयः कवयः महाकवयश्च महाकवयः + च = महाकवयश् + च विविध-विषयेषु निष्णाताः जाताः । It is the foremost duty of the student that respect should be given to teacher. The student, who gives respect (brings repute) to the teacher, he, having obtained the blessings of God, attains happiness in life. Only by service to the teacher, attainment of knowledge is possible. Only by the compassion of the teacher, the sages, great sages, poets, great poets were experts in various subjects. Toggle for कठिन-शब्दानाम् अर्थाः ।
अध्यापक-वृत्तिं अति गुरुतरं कर्तव्यम् । अतः अध्यापकः स्व-जीवनम् आदर्श-जीवनं कृत्वा निस्स्वार्थेन छात्रान् पाठयतु । सः मुग्धेषु नवाङ्कुरितेषु नव + अङ्कुरितेषु छात्रेषु सद्गुणान् सत् + गुणान् = सद् + गुणान् वपतु । The method of teaching should be very venerable. Therefore, he, having made his own life as an ideal, should teach the students selflessly (without selfish interest,or personal advantage). He shall sow good qualities into the ignorant, freshly sprouted students. Toggle for कठिन-शब्दानाम् अर्थाः ।
आचार्यः न केवलं लौकिक-विषयान् बोधयति परन्तु बोधन-समये छात्रेभ्यः सदाचारस्य सदा + आचारस्य , सम्यक् वाचः वाक् / स्त्री / ष.वि / ए.व , सम्यक् आलोचनस्य अपि विशेषं गमनं ददाति । आचार्यस्य प्रत्येकं प्रति + एकं क्रिया छात्रे तीव्रं प्रभावं करोति । अतः आचार्यस्य सम्मानः अस्माभिः अवश्यमेव अवश्यम् + एव करणीयः । Teacher not only teaches the worldy topics, but while teaching he also gives special attention to student's discipline, good conversation and good perception. Every action of the teacher intensifies the strength in the student. Therefore, respect to teacher should necessarily be done by us. Toggle for कठिन-शब्दानाम् अर्थाः ।
|
Comments
Post a Comment